Di sản Vịnh Hạ Long – kiệt tác thiên nhiên giữa biển trời Châu Á
Tựa như một bức tranh thủy mặc khổng lồ được khắc họa bằng thời gian và sự kiên nhẫn của tạo hóa, vịnh Hạ Long từ lâu đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của du lịch Việt Nam. Nơi ấy, giữa những tầng mây trắng và mặt nước xanh biếc, hàng nghìn đảo đá vôi mọc lên kỳ vĩ, xếp thành những lớp cảnh quan nối tiếp nhau, mang lại cảm giác vừa choáng ngợp, vừa tĩnh tại.
Vẻ đẹp kỳ vĩ - nguồn cảm hứng của thi ca và lịch sử
Từ rất sớm, cảnh sắc Hạ Long đã đi vào thơ ca như một minh chứng cho vẻ đẹp không giới hạn của thiên nhiên đất Việt. Trong những năm đầu thế kỷ XIX, nữ sĩ Hồ Xuân Hương khi dừng chân tại Yên Quảng (vùng đất giáp Hạ Long ngày nay) đã viết năm bài thơ chữ Hán để ghi lại cảm xúc về biển trời Hạ Long. Những câu thơ “Long lanh bốn phía rủ màn mây / Nước phẳng lô nhô măng mọc dày” như khắc họa trọn vẹn nét mơ hồ, kỳ ảo và đầy sống động của vịnh.
Ngày nay, với diện tích hơn 1.553 km² và 1.969 hòn đảo lớn nhỏ, Hạ Long vẫn giữ nguyên vẻ đẹp kỳ bí. Các đảo đá hiện lên với vô vàn hình dáng: hòn Trống Mái tựa đôi gà vờn sóng; hòn Đỉnh Hương sừng sững như chiếc lư hương khổng lồ giữa biển trời… Mỗi đảo đá tựa một nét chấm phá tạo hóa cố ý đặt xuống, hợp thành bức tranh kỳ quan mà không nơi nào trên thế giới có thể sánh.
Hệ thống hang động độc đáo - dấu ấn địa chất hàng triệu năm
Ẩn sâu bên trong những đảo đá là một thế giới khác: hệ thống hang động phong phú được hình thành qua hàng triệu năm kiến tạo. Động Thiên Cung lung linh như cung điện đá; hang Sửng Sốt mở ra không gian rộng lớn, kì vĩ; hang Đầu Gỗ gắn liền với những truyền thuyết lịch sử của cha ông. Tất cả tạo nên một “bảo tàng địa chất sống” giữa đại dương.
Vịnh Hạ Long còn đồng thời sở hữu mức độ đa dạng sinh học thuộc hàng cao nhất Việt Nam, với gần 3.000 loài động thực vật sinh sống trên rừng ngập mặn, thảm thực vật đá vôi, hệ sinh thái hang động và các vùng biển ven bờ. Sự phong phú ấy tạo nên một “bảo tàng tự nhiên” khổng lồ giữa biển trời. Nhờ giá trị ấy, Hạ Long trở thành điểm nghiên cứu quan trọng của nhiều chuyên gia quốc tế, những người mong muốn giải mã trọn vẹn câu chuyện tiến hóa của vùng kỳ quan.
Năm 1998, giáo sư địa chất Tony Waltham đã dành nhiều tuần khảo sát khu vực. Trong báo cáo gửi UNESCO, ông viết: “Những ngọn núi tuyệt đẹp mọc lên từ mặt biển yên tĩnh đã tạo nên một khung cảnh thiên nhiên thật tuyệt vời. Giá trị cảnh quan của vịnh Hạ Long có lẽ không cần bàn thêm.”
Di sản được thế giới tôn vinh
Ngày 17/12/1994, UNESCO chính thức công nhận vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới dựa trên giá trị thẩm mỹ nổi bật toàn cầu. Sáu năm sau, vào 2/12/2000, vịnh tiếp tục được công nhận lần thứ hai theo tiêu chí địa chất - địa mạo. Đây là minh chứng mạnh mẽ cho sự độc đáo của vùng di sản này.
Không dừng lại ở đó, tháng 9/2023, quần thể vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới liên tỉnh đầu tiên tại Việt Nam. Sự kết hợp giữa hai vùng di sản đã mở rộng giá trị tự nhiên, văn hóa và đa dạng sinh học, khẳng định vị thế của khu vực trên bản đồ di sản toàn cầu.
Hiện nay, Quảng Ninh đang tiếp tục xây dựng hồ sơ đề cử danh hiệu UNESCO thứ ba cho vịnh Hạ Long, dựa trên tiêu chí số 10 về đa dạng sinh học. Nếu được công nhận, Hạ Long sẽ trở thành một trong số ít các di sản trên thế giới sở hữu ba danh hiệu UNESCO.
Vịnh Hạ Long không chỉ cuốn hút bởi những ngọn núi đá vôi sừng sững, những hang động kỳ ảo hay hệ sinh thái phong phú trải rộng từ mặt biển đến lòng đá vôi cổ đại. Điều làm nên giá trị bền vững của di sản này nằm ở sự giao hòa mềm mại giữa thiên nhiên - lịch sử - văn hóa, tạo nên một bản sắc không thể trộn lẫn. Trải qua bao thế kỷ, Hạ Long vẫn giữ nguyên vẻ đẹp diệu kỳ như thuở đầu, để rồi bất kỳ ai một lần ghé thăm cũng đều phải dừng lại, lặng nhìn và mang theo trong lòng một niềm thương nhớ khó gọi thành tên.
Chính vì thế, Hạ Long luôn góp mặt trong danh sách những điểm đến đáng trải nghiệm nhất thế giới, không chỉ như một kỳ quan, mà như một lời mời đầy mê hoặc dành cho những tâm hồn yêu thiên nhiên, khát khao một hành trình khám phá di sản theo cách trọn vẹn nhất.
Nếu bạn đang tìm một hành trình để bước ra khỏi nhịp sống thường ngày, để lắng nghe biển thì thầm giữa những vách đá triệu năm và để chính mình tan vào vẻ đẹp thuần khiết của thiên nhiên, vịnh Hạ Long luôn sẵn sàng rộng mở.
Hãy dành cho bản thân một chuyến đi, dù là một ngày khám phá hay một đêm nghỉ dưỡng trên du thuyền, để cảm nhận vì sao UNESCO đã ba lần gọi tên Hạ Long và vì sao hàng triệu du khách quốc tế luôn quay trở lại.
